Wat zijn de symptomen van panleukopenie bij katten?
Panleukopenie is een ernstige virale kattenziekte die vooral jonge katten treft. De belangrijkste symptomen zijn braken, bloederige diarree, extreme vermoeidheid en koorts. Deze ziekte ontwikkelt zich snel en kan binnen enkele dagen levensbedreigend worden. Vroege herkenning is belangrijk omdat snelle behandeling de overlevingskansen aanzienlijk verbetert.
Wat is panleukopenie en waarom is het zo gevaarlijk voor katten?
Panleukopenie is een zeer besmettelijke virale infectie die het immuunsystem van katten ernstig verzwakt. Het virus valt specifiek de witte bloedcellen aan, waardoor je kat kwetsbaar wordt voor andere infecties. Jonge katten tussen 3 en 5 maanden zijn het meest kwetsbaar omdat hun immuunsystem nog niet volledig ontwikkeld is.
Het virus verspreidt zich via lichaamsvloeistoffen en kan maandenlang overleven in de omgeving. Dit maakt het extra gevaarlijk in situaties waar veel katten bij elkaar komen, zoals asielen of fokkerijen. De sterftegraad bij onbehandelde gevallen kan oplopen tot 90%, vooral bij zeer jonge kittens.
Wat deze kattenziekte zo verraderlijk maakt, is de snelheid waarmee het zich ontwikkelt. Binnen 24 tot 48 uur kan een ogenschijnlijk gezonde kat ernstig ziek worden. Het virus tast ook de darmwand aan, wat leidt tot de karakteristieke bloederige diarree en braken.
Welke eerste symptomen zie je bij een kat met panleukopenie?
De eerste tekenen van panleukopenie beginnen vaak subtiel maar verslechteren snel. Je ziet meestal plotselinge vermoeidheid, verlies van eetlust en een algemeen ziekelijk uiterlijk. Je kat wil mogelijk niet meer spelen en zoekt warme, rustige plekjes op.
Binnen enkele uren kunnen er ernstiger symptomen optreden:
- Hevig braken, vaak geel of groenachtig van kleur
- Waterige diarree die snel bloederig wordt
- Koorts boven de 39,5 graden Celsius
- Uitdroging (test dit door de huid in de nek op te tillen)
- Pijn in de buik (je kat kromt de rug of wil niet aangeraakt worden)
Let vooral op de combinatie van deze symptomen. Een enkele keer braken hoeft niet alarmerend te zijn, maar wanneer braken en diarree samen optreden met extreme vermoeidheid, moet je direct handelen.
Hoe ontwikkelen de symptomen zich als panleukopenie erger wordt?
Panleukopenie verloopt in verschillende stadia, waarbij elk stadium ernstiger wordt. In het tweede stadium (dag 2-3) zie je ernstige uitdroging, gewichtsverlies en mogelijk een daling van de lichaamstemperatuur. Dit is een slecht teken dat aangeeft dat het lichaam de infectie niet meer kan bestrijden.
In het derde stadium (dag 3-5) kunnen neurologische verschijnselen optreden:
- Ongecoördineerde bewegingen
- Trillingen of stuiptrekkingen
- Bewustzijnsverlies of coma
- Extreme zwakte waarbij je kat niet meer kan staan
Het vierde en laatste stadium kenmerkt zich door orgaanfalen. De kat wordt apathisch, reageert nauwelijks meer en de ademhaling wordt oppervlakkig. Zonder intensieve veterinaire zorg overlijdt de kat meestal binnen 5-7 dagen na het begin van de symptomen.
Belangrijk om te weten is dat niet alle katten alle stadia doorlopen. Sommige katten overlijden al in het tweede stadium, terwijl andere met goede zorg kunnen herstellen.
Wat is het verschil tussen panleukopenie en andere kattenziekten?
Panleukopenie wordt vaak verward met andere kattenziekten omdat de beginsymptomen lijken op gewone maag-darmproblemen. Het belangrijkste onderscheid is de snelheid en ernst waarmee panleukopenie zich ontwikkelt, plus de combinatie van bloederige diarree met extreme vermoeidheid.
Hier zie je de belangrijkste verschillen:
| Ziekte | Ontwikkeling | Hoofdsymptomen | Leeftijdsgroep |
|---|---|---|---|
| Panleukopenie | Zeer snel (24-48 uur) | Bloederige diarree + braken + koorts | Vooral jonge katten |
| Voedselintolerantie | Geleidelijk | Braken zonder koorts | Alle leeftijden |
| Gewone maag-darminfectie | Matig | Milde diarree, geen bloed | Alle leeftijden |
| Kattengriep | Geleidelijk | Niezen, oogontsteking | Vooral jonge katten |
Bij panleukopenie zie je ook dat katten vaak een gebogen houding aannemen vanwege buikpijn, wat je minder ziet bij andere kattenziekten. De extreme vermoeidheid is ook opvallender dan bij gewone infecties.
Wanneer moet je direct naar de dierenarts met je kat?
Bij vermoeden van panleukopenie moet je binnen 2-4 uur naar de dierenarts. Wacht niet tot de volgende dag of tot je kat “misschien vanzelf opknapt”. Elk uur telt bij deze ziekte, en vroege behandeling kan het verschil maken tussen leven en dood.
Ga onmiddellijk naar de dierenarts bij deze alarmsignalen:
- Bloederige diarree in combinatie met braken
- Extreme vermoeidheid waarbij je kat niet reageert op je stem
- Koorts boven de 39,5 graden of juist onderkoeling onder de 38 graden
- Uitdroging (huid blijft omhoog staan na optillen)
- Weigering om te eten of drinken langer dan 12 uur
- Pijn in de buik (kat kromt rug, wil niet aangeraakt worden)
Voordat je naar de dierenarts gaat, kun je je kat warm houden met een dekentje en proberen kleine slokjes water te geven. Geef geen medicijnen voor mensen en probeer niet zelf de diarree te stoppen met huismiddeltjes.
Bel altijd vooraf naar de praktijk om te melden dat je komt met een mogelijk geval van panleukopenie. Dit helpt de dierenarts om voorbereidingen te treffen en andere katten te beschermen.
Hoe kun je panleukopenie bij katten voorkomen?
Preventie van panleukopenie draait om vaccinatie, hygiëne en voorzichtigheid bij nieuwe katten. De panleukopenie-vaccinatie is onderdeel van het standaard kitten-vaccinatieprogramma en biedt uitstekende bescherming wanneer het correct wordt toegepast.
Het vaccinatieschema ziet er als volgt uit:
- Eerste vaccinatie op 6-8 weken leeftijd
- Tweede vaccinatie op 10-12 weken leeftijd
- Een keer per 3 jaar herhalingsvaccinaties voor volwassen katten
Naast vaccinatie zijn er andere belangrijke preventieve maatregelen. Houd nieuwe katten minimaal twee weken in quarantaine voordat ze in contact komen met je andere katten. Reinig voerbakken en kattenbakken regelmatig met een bleekmiddel-oplossing, omdat het virus lang kan overleven op oppervlakken.
Vermijd contact met zwerfkatten of katten waarvan je de vaccinatiestatus niet kent. Als je meerdere katten hebt en één wordt ziek, isoleer deze dan onmiddellijk en was je handen grondig na elk contact.
Panleukopenie is een ernstige bedreiging voor je kat, maar met de juiste kennis en snelle actie kun je veel verschil maken. Twijfel je over de gezondheid van je kat? Bij Dierenkliniek De Bilt staan we altijd klaar om je te helpen. Neem contact met ons op of maak een afspraak via onze website.